Yeni Türk Ticaret Kanunu’na göre kullanılmaya başlanılmadan önce tasdike tabi olan defterler olduğu gibi bazı defterlerin kapanış tasdiki de zorunlu tutulmuştur. Öncelikle genel olarak ticari defterler hangileridir ve bu defterlerden hangileri açılış ve kapanışlarında tasdike tabidir, bunu belirtmekte yarar var.
Ticari defterler denilince ilk akla gelenler bilanço esasına göre defter tutanlar bakımından yevmiye defteri ve defteri kebirdir. Bunların yanında yine bilanço esasına göre defter tutanlar bakımından envanter defteri imalat işiyle uğraşanlar bakımından imalat defteri de tutulması zorunlu olan ve ilk sırada sayılması gereken defterlerdir.

Anonim şirketler bakımından bu defterlere ilave olarak;
* Pay defteri,
* Yönetim kurulu karar defteri,
* Genel kurul toplantı ve müzakere defteri de tutulması zorunlu olan defterler olarak sayılmıştır.

Limited şirketler bakımından yönetim kurulu karar defteri yerine doğal olarak müdürler kurulu karar defteri geçmektedir. Ancak tek ortaklı limited şirketlerde pay defteri müdürler kurulu karar defteri yerine de kullanılabilecek.
Elbette damga vergisini beyan usulüne göre ödeyen şirketler bakımından damga vergisi defteri de tutulması zorunlu defterler arasına girmektedir.
Sayılan tüm bu defterler için açılış tasdiki genel prensip olarak kullanılmaya başlanılacakları yılın öncesindeki son aydır. Bunun anlamı hesap dönemi takvim yılı olan işletmeler açısından bu defterlerin aralık ayı bitmeden açılış tasdiklerinin yapılması gerekmektedir.
Aynı defterler yeterli sayfaları olmak kaydıyla takip eden hesap dönemlerinde de kullanılabilirler. Bu durumda bu defterlerin takvim yılının ilk ayı yani ocak ayı içerisinde tasdik ettirilmesi gerekir. Buna ilişkin Ticaret Kanunu’nda özel bir hüküm bulunmamakla beraber Vergi Usul Kanunu’nda bulunan özel hüküm bu şekildedir. Dolayısıyla uygulamanın da bu şekilde yapılması gerekir.
Bu defterlerden pay defteri ve genel kurul toplantı ve müzakere defteri yeterli sayfaları olmak kaydıyla açılış tasdiki yapılmadan izleyen hesap dönemlerinde de kullanılabilir.

Kapanış tasdiki

Sayılan defterlerden yalnızca yevmiye defteri ve yönetim kurulu karar defteri kapanış tasdiki zorunlu olan defterler olarak sayılmıştır. Kapanış tasdik zamanı olarak da izleyen yılın üçüncü ayı belirlenmiştir.
Ancak özellikle yevmiye defterinin kapanış tasdiki bakımından bu durum ciddi bir zorluk yaratacak mahiyettedir. Özellikle kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken ayın da hesap dönemini izleyen dördüncü ay olduğu düşünüldüğünde adeta şirketlere kayıtlarınızı mart ayı içerisinde kapatın denilmesi gibi bir anlam taşımaktadır. Oysa önceden yevmiye defterinin kapanış tasdiki haziran ayı sonuna kadar yaptırılabiliyordu. Bu uygulama da artık oturmuş vaziyetteydi. Yeni TTK sonrası oturmuş olan bu uygulamanın en azından yevmiye defteri kapanış tasdiki bakımından yine haziran ayına kaydırılmasında büyük yarar bulunmaktadır. Bu konuya ilişkin olarak Ticaret Kanunu’nu birinci derecede yürütücü bakanlık olarak Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’ndan söz konusu yasal değişikliğin yapılması için gerekli hazırlıkları tamamlamalarını beklemekteyiz. Bu kapanış kayıtlarını yetiştirmek için iki ayağı bir pabuca girmek gibi zor durumda kalacak olan meslek mensuplarının bu işlemleri daha sıhhatli bir şekilde yapabilmeleri bakımından da bir gerekliliktir.

OSMAN ARUOĞLU
İTO GAZTESİ